فلرها تا دو سال دیگر خاموش می شوند - وبلاگ عینکی باهوش

به گزارش وبلاگ عینکی باهوش، با توجه به ارزش مالی گازهای مشعل و منافع غیرمستقیمی که از جمع آوری آن ها حاصل می گردد، کشورهای مختلف در این حوزه سرمایه گذاری هایی انجام داده و توانسته اند تا حدودی از حجم گازهای مشعل خود بکاهند. کشورهای حاشیه خلیج فارس نظیر امارات، کویت و عربستان از جمله این کشورها هستند که به واسطه سرمایه گذاری در این زمینه، بخش زیادی از سکوهای مشعل خود را در میادین نفتی خاموش نموده اند. ایران نیز اقداماتی انجام داده و آن طور که وزیر نفت اعلام نموده تا دو سال آینده فلرها خاموش می شوند.

به گزارش وبلاگ عینکی باهوش، در اغلب فرآیندهای شیمیایی مانند پالایشگاه های نفت و گاز و مجتمع های پتروشیمی، یکی از ابزارهای ایمنی و کنترل فشار، شبکه رهاسازی گازهاست که در آخرین قسمت این شبکه برج فلر واقع شده است. در این شبکه گازهای اضافی پس از جمع آوری از واحدهای مختلف به سمت برج فلر فرستاده می گردد تا سوخته شوند. حجم زیادی از این گازها از ارزش سوختی بالایی برخوردارند و در بعضی موارد می توان از آن ها به عنوان خوراک واحدهای مختلف نیز استفاده کرد. تعیین است که سوزاندن این گازها در برج فلر افزون بر ایجاد مسائل زیست محیطی مثل آلودگی، دود، صدا و بوی نامطبوع، هدر دادن منابع مالی است. لذا آنالیز امکان بازیافت گازهای فلر در واحدهای صنعتی از اهمیت ویژه برخوردار است.

اما در دنیا سالانه افزون بر 150 میلیارد متر مکعب گاز تحت عنوان فلرینگ (یا سوزاندن گازها توسط مشعل) به مواد آلاینده تبدیل می گردد که بر اساس آمارهای بانک دنیای این رقم چیزی معادل یک سوم مصرف گاز کل اروپا است. از کل حجم گازهای آلاینده، 75 درصد آن متعلق به 10 کشور است که ایران هم جزء آنها محسوب می گردد.

این موضوع مهم و این شرایط از دید مجامع بین المللی حامی محیط زیست مخفی نمانده و مطابق با پروتکل کیوتو (Kyoto) که یکی از اسناد الحاقی کنوانسیون سازمان ملل متحد درباره تغییر آب و هوا به حساب می آید، کشورهایی که در جهت برطرف آلایندگی های صنایع خود اقدام پیشگیرانه نداشته باشند، جریمه خواهند شد.

فلرها خاموش می شوند

اما دو دسته گازهای ارسال به مشعل در ایران وجود دارد که یکی مربوط به پارس جنوبی است که با آمدن تجهیزات مورد احتیاج خاموش می شوند و تعداد دیگری مشعل داریم که باید برای آنها واحد ان جی ال یا گاز مایع درست کنیم که به گفته وزیر نفت اکنون واحد ان جی ال 3100 در جنوب ایلام، ان جی ال خارگ، ان جی ال 3200 در غرب کارون و یک واحد عظیم به اندازه یک پالایشگاه عظیم دو فازی نزدیک بهبهان داریم که با گاز ارسالی به مشعل، خوراکشان تامین می گردد؛ به این صورت که گاز مشعل تصفیه و تفکیک می گردد و هر کدام که مربوط به پتروشیمی ها باشد، تبدیل به خوراک پتروشیمی و بقیه وارد شبکه گاز کشور می گردد. ما از سال جاری برای هر مشعلی که خاموش گردد، جشن می گیریم و تا دو سال آینده فلرها خاموش می شوند.

جزییات جمع آوری گازهای همراه در مناطق نفت خیز جنوب

همچنین برای جمع آوری گازهای هر کدام از فلرها در مناطق نفت خیز جنوب برنامه ریزی شده و قرار است حدود 90 درصد از گازهای همراه جمع آوری گردد. عمده گازها در میادین کوچک است که امکان احداث تاسیسات جمع آوری در آن ها نبوده، اما برای این میادین به گفته سعید کوتی - مدیر فراوری شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب - برنامه هایی در نظر گرفته شده است.

بر این اساس به سوزی فلرها در نقاطی که مجاور مناطق مسکونی است شروع شده و به طور کلی از نظر ایمنی، فلر خاموش معنی ندارد و شمعک آن باید روشن باشد، اما روشن بودن شمعک، گازسوزی تلقی نمی گردد. برای جمع آوری فلرها 23 کارخانه کوچک راه اندازی خواهد شد که صفر تا 100 تجهیزات آن ایرانی است و باعث اشتغال زایی نیروهای بومی می گردد.

استقبال بخش خصوصی از پروژه های جمع آوری گازهای همراه

ظاهرا بخش خصوصی از پروژه های گازهای همراه استقبال بسیار خوبی نموده و در این راستا مناقصه ها برگزار شده و برنده آن تعیین شده است که بعضی پروژه ها راه اندازی شده و بعضی در حال احداث است و با انجام این پروژه ها گاز و گاز مایع به میزان گاز فراوریی کشور اضافه می گردد؛ در واقع گاز به میزان فراوری گاز طبیعی و مایعات به خوراک پتروشیمی ها تبدیل خواهد شد.

جزییات قرارداد با هلدینگ خلیج فارس و مارون

طبق آنچه اعلام شده قرارداد با هلدینگ خلیج فارس و مارون امضا شده و این دو شرکت حاضر به سرمایه گذاری شده اند و طبق قرارداد، گازهای جمع آوری شده توسط هلدینگ خلیج فارس خوراک بیدبلند 2 را تامین می نماید و مارون تثبیت و افزایش فراوری پتروشیمی از مارون را فراهم می نماید. مارون نیز 167 میلیون دلار در هشت پروژه سرمایه گذاری نموده و حجم گازی که جمع آوری می نماید، 250 میلیون فوت مکعب در روز است و هلدینگ خلیج فارس نیز یک میلیارد و 49 میلیون دلار سرمایه گذاری نموده که حجم گازی جمع آوری شده توسط آن، 510 میلیون فوت مکعب است.

سابقه اجرای طرح جمع آوری گازهای همراه میدان های نفتی در شرکت ملی نفت ایران به سال 1349 همزمان با تاسیس شرکت ملی گاز ایران مربوط می گردد. حتی می توان دلیل اولیه ایجاد شرکت ملی گاز ایران را جمع آوری گازهای همراهی دانست که در میدان های تحت مدیریت شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب سوزانده می شد.

در دهه 50 به دلیل عدم بهره برداری از میدان های مستقل گازی، گازهای همراه پس از جمع آوری و فرآورش به خط لوله اول سراسری (به طول 1100 کیلومتر) به منظور گاز رسانی شهری و نیروگاهی (بخش هایی از شیراز و تهران) تزریق و بخش عمده ای از آن نیز به شوروی سابق صادر می شد. همچنین گازهای همراه جمع آوری شده از میدان های نفتی اهواز، آغاجاری و مارون پس از فرآورش در پالایشگاه گازی بید بلند به وسیله خط لوله اول سراسری گاز و ایستگاه های تقویت فشار بین راهی به مصارف داخلی کشور و صادرات اختصاص یافته بود.

جمع آوری و تبدیل گاز همراه نفت می تواند هم از نظر مالی و هم از نظر زیست محیطی فواید فراوانی داشته باشد که در این راستا طبق اعلام شرکت ملی نفت ایران برای جلوگیری از سوزاندن گازهای ترش همراه نفت و آلودگی محیط زیست، تأمین کمبود خوراک کارخانه های پتروشیمی، فراوری عمده گاز سبک برای مصارف صنعتی و خانگی و خاتمه استفاده بهینه از این گازها، طرح جمع آوری گازهای همراه نفت لایه بنگستان (آماک) مخازن نفت اهواز، آبتیمور، منصوری، کوپال و مارون را در اولویت طرح های خود قرار داد که متاسفانه به دلایل مختلف از جمله بروز جنگ تحمیلی و بروز مسائل ارزی، به تعویق افتاد.

بعد از جمع آوری و بازیافت گازهای آلاینده می توان از آنها به عنوان سوخت در شبکه سوخت همان پالایشگاه (مانند بویلرها و کوره ها) استفاده کرد. برگرداندن گاز بازیافت شده به چرخه پالایش گاز در پالایشگاه، تزریق به خطوط سراسری گاز (پس از شیرین سازی)، تزریق به مخازن نفت به وسیله خط لوله 56 اینچ موجود بین عسلویه تا آغاجاری، به منظور افزایش ظرفیت فراوری نفت، فراوری انرژی الکتریکی، فرآوری و تبدیل گاز به مایع از جمله GTL، LNG و LPG که انتخاب و فراوری فرآورده به ترکیبات گاز آلاینده و بازار هدف مربوط می گردد، فرآوری گاز و تبدیل به خوراک پتروشیمی ها، از دیگر موارد کاربرد گازهای فلر محسوب می گردد.

قبل از انجام هر اقدام در زمینه، گازهای فلر که دارای ویژگی های فیزیکی و شیمیایی متغیری است، باید بازیافت شده تا بتواند قابل استفاده باشد. از این رو یکی از بزرگ ترین اقدامات اولیه ای که طرح جامع توسعه پایدار باید انجام دهد، اهتمام در جمع آوری و بازیافت این گازها، مطالعات اولیه در مورد ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و میزان این گازها، آگاهی از بازار هدف و آشنایی با زیرساخت های انتقال اشکال مختلف انرژی در منطقه است که این امر می تواند در انتخاب نوع مصرف گازهای بازیافت نقش مهمی داشته باشد.

در مجموع، کارشناسان بر این باورند با توجه به اینکه جمع آوری گازهای مشعل ضمن منافع مستقیم مالی دارای منافع غیرمستقیم زیادی همچون کاهش آلودگی های زیست محیطی است و در برنامه ششم توسعه نیز تاکیدات ویژه ای به جمع آوری این گازها اجرا شده، وزارت نفت باید با جدیت و سرعت بیشتری در این جهت گام بردارد.