نقش امپاتی در بهبود زندگی و روابط اجتماعی - وبلاگ عینکی باهوش

به گزارش وبلاگ عینکی باهوش، یک متخصص روان شناسی گفت: در واقع امپاتی یک ظرفیت است که به وسیله آن می توانیم دیگران را درک نموده و از تجارب ذهنی آن ها مطلع شویم.

طاهر علیزاده متخصص روان شناسی در گفت وگو با خبرنگار ،گفت: همدلی یا امپاتی توانایی تشخیص احساس و هم حس شدن با تجارب دیگران است. در واقع امپاتی یک ظرفیت است که به وسیله آن می توانیم اطرافیان و دیگر افراد جامعه که در زندگی روزمره با آن ها برخورد داریم را درک کنیم. همچنین به وسیله امپاتی می توانیم از تجارب ذهنی افراد مطلع شویم و در زندگی مورد استفاده قرار دهیم.

او در ادامه اضافه نمود: انسان ها به لحاظ روحیه اجتماعی داشتن احتیاج دارند یکدیگر را درک نمایند و برای انسجام، بقای اجتماعی و کارایی بهتر اعضا از این توانایی استفاده نمایند. در واقع پایه های توانایی همدلی در کودکی بنا می گردد. زمانی که یک پدر و مادر بتوانند توانایی تشخیص و بازتاب دادن احساس را به بچه ها خود آموزش دهند و به آن ها برای تجربه احساسات مختلف یاری نمایند؛ در آینده می توانند این احساسات را در دیگران تشخیص و به فرد مقابل بازخورد دهند.

علیزاده عنوان نمود: در حقیقت فردی که احساسات خود را نمی شناسد و با آن ها غریبه است، نمی تواند اولین مرحله همدلی و امپاتی را برای اطرافیان و دیگر افراد جامعه انجام دهد. شکل کامل تحول همدلی را می توانیم در تئوری ذهنی سازی فوناگی مشاهده کنیم. طبق مدل استین و نیما قربانی موانعی برای همدلی وجود دارند که در ادامه این مطلب به آن ها اشاره خواهیم کرد:

- نبود پذیرش بی قید و شرط: در واقع باید بتوانیم افراد را همانطور که هستند و در شرایط موجود بپذیریم. اگر نتوانیم این توانایی را در خود افزایش دهیم، میزان همدلی کاهش پیدا می نماید. انسان ها به دلیل گرایش ذاتی به قضاوت و مکانیسم دفاعی دوپاره سازی یا نوع تفکر دو قطبی؛ در بیشتر موارد تمایل دارند قضاوت های ارزشی انجام دهند و همه موضوع ها را به خوب و بد تقسیم نمایند که این مسئله می تواند یک مانع عظیم برای ایجاد همدلی باشد.

- باور و اعتقاد های درونی افراد: انسان ها به این دلیل که به وسیله باور و اعتقاد ها می توانند جهان را پیش بینی و احساس امنیت نمایند، زمانی که با مطالب و اتفاق هایی که مطابق اعتقادشان نیست روبرو می شوند؛ احساس خطر می نمایند و تمایل دارند دیگران را به این سمت سوق دهند و این موضوع مانع از ایجاد همدلی می گردد.

- توجه به نتیجه و خود عمل: افراد در عوض اینکه به فرآیند و چهارچوب داوری ارزش های یک فرد توجه نمایند، به خود عمل فکر می نمایند. برای مثال فرض کنید یک نفر در خیابان زمین افتاده است و شما برای یاری از ماشین خود پیاده می شوید و در همان لحظه، فرد مورد نظر به شما حمله می نماید و با آسیب رو به رو می شوید. ممکن است بعد از این حادثه با سرزنش اطرافیان رو به رو شوید و برچسب ساده بودن به شما بزنند و به عمل و پیامد زخمی شدن شما توجه نمایند. اما در واقع به احساساتی مانند غم، خشم و تضاد ارزشی که در شما ایجاد شده است بی توجهی نمایند و این موضوع علاوه بر یاری نکردن به شما، باعث می گردد از ارزش های احساسی درون خود عبور نموده و صرف نظر کنید.

علیزاده در راستای روشن سازی نمونه توجه به نتیجه و خود عمل گفت: در واقع توجه کردن به پیامدها و خود عمل، در عوض توجه به فرآیند و چهارچوب ارزشی یکی از موانع عظیم همدلی محسوب می گردد. مفهوم های متعددی شبیه همدلی وجود دارند، اما تفاوت های اساسی در بین آن ها دیده می گردد که در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد.

او اضافه نمود: اولین مفهوم همنوایی و ترحم است که شبیه به همدلی دیده می گردد. در واقع همنوایی داشتن احساسات مشترک دو طرفه و ترحم شکلی از همنوایی است که با شکل بهتر و بالغ تر احساس می گردد. همچنین همانند سازی از دیگر مفاهیم مشابه است که از چهارچوب های اصلی روانکاوی محسوب شده و فرد با احساس، شرایط و افکار طرف مقابل هم هویت می گردد و به نوعی همزادپنداری می نماید. در واقع به هر میزان که این همانند سازی شدیدتر باشد، حتی ممکن است فرد هویت خود را فراموش کند. به عنوان مثال پسری که مانند بازیکن تیم محبوب خود لباس می پوشد و رفتار های دیگر او را انجام می دهد، نشان دهنده ای از شکل همانند سازی است.

این متخصص روان شناسی اعلام کرد: در مرحله اول همدلی باید بتوانیم جابجایی در خود انجام دهیم و شرایط را از دید فرد مقابل ببینیم و خود را به جای او قرار دهیم. در مرحله دوم سعی کنیم احساس و شرایطی را که فرد مقابل دارد، ما هم داشته باشیم و به نوعی همزادپنداری انجام دهیم. همچنین در مرحله بعد باید بتوانیم از شرایط و احساساتی که همانند سازی نموده بودیم، فاصله بگیریم و فقط احساس و دید مشترک با فرد مقابل داشته باشیم که در قالب همنوایی شرح داده شد.

او در ادامه اضافه نمود: برای درک بهتر این موضوع مخاطبین را با یک مثال آشنا می کنیم. در نظر بگیرید پدر یکی از دوستان ما فوت نموده است. در مرحله اول خود را به جای دوست قرار می دهیم تا بتوانیم این درد را احساس کنیم. در مرحله دوم همانند سازی و احساساتی مانند غم را تا حدودی می توانیم تجربه کنیم. در مرحله سوم فاصله می گیریم و به موقعیت قبلی خود بر می گردیم تا احساسات شدید، تاثیر زیادی نسبت به ما نداشته باشد. با رعایت موارد گفته شده و کنترل به موقع احساس می توانیم همدلی خوبی با فرد مقابل خود داشته باشیم.

علیزاده در انتها توضیح داد: باید به این نکته توجه داشت که همدلی به طور عمومی یک ظرفیت است که بیشتر از کودکی شکل می گیرد. اما می توانیم با ارتقای سلامت روان خود، موضوع همدلی را بیشتر تقویت کنیم.