آشنایی با آیین کاسم سا در ماه رمضان - لرستان
به گزارش وبلاگ عینکی باهوش، ماه رمضان که فرا می رسد لرستان نیز همانند سایر نقاط کشور حال و هوای معنوی خاصی به خود می گیرد. مردم این استان در آستانه رسیدن ماه رمضان، مثل بیشتر مسلمانان چند روز قبل از فرا رسیدن آن با روزه دریافت به استقبال رمضان می فرایند.
وبلاگ عینکی باهوش آنلاین - هما گودرزی: بعضی از دینداران دو سه روز انتهای ماه شعبان را روزه می گیرند و به پیشواز ماه رمضان یا به قول بومی ها وِنِها (پیشاپیش) می فرایند. بعضی نیز شب اول ماه نیت می نمایند و پس از دعا از خدا می خواهند که صحت و سلامت یک ماه روزه داری را پیدا نمایند.
نذری دادن بین لرستانی ها آن قدر در این ماه رواج دارد که کمتر نیازمندی از برکت این نذری ها بی نصیب می ماند. زنان لرستانی با پختن انواع آش، شله زرد، شیرینی و حلوا سعی می نمایند، نذر خود را ادا نمایند، با این عمل نه تنها سفره خودشان، بلکه سفره دوستان و همسایگان را هم از غذای خود بی نصیب نمی گذارند.
یکی از سنت های رایج مردم این دیار که در این ماه مبارک بیشتر مورد توجه قرار می گیرد، کاسم سا است.
کاسم سا
واژه کاسم سا از دو کلمه کاسه و همسایه گرفته شده و به کاسه همسایه اطلاق می گردد، بدین معنا که در قدیم روزه داران به هنگام افطار، قدری از غذای آماده شده را به همسایه می دادند.
این رفتار، رسم متقابلی است و گاه اتفاق می افتد که بر سفره خانواده لر چندین غذا دیده می گردد که هر کاسه اش متعلق به یک همسایه سخاوتمند است.
مهم نیست که غذای کاسم سا چیست، بلکه به یاد هم بودن و از همسایه خبر داشتن هدف اصلی کاسم سا بوده و بدون این که در جایی نوشته گردد در دل و جان مردم لرستان حک شده است.
کاسم سا سنتی رایج در لرستان است که اصل و ریشه آن به ماه مبارک رمضان می رسد. در ایام قدیم مردم این دیار قسمتی از داشته های سفره های افطار و سحری خود را به همسایگان می دادند.
یکی از دلایل به وجود آمدن این رسم در ایام گذشته این بود که مردم لرستان سعی می کردند در ماه رمضان دادوستدها و معاملات کلان در سطح بازار تا حدودی قطع گردد. مردم با توجه به اعتقاد قوی خود حتی الامکان سعی می کردند تا جایی که آسیب و ضرری به مال و جامعه نخورد معاملات را کم نمایند چون معتقد بودند در معامله شبهه وجود دارد و ممکن است حرام وارد مال آن ها گردد.
به همین دلیل چون احتمال می دادند در همسایگی خود کسانی باشند که در این ماه بازار کار خوبی نداشته باشند به بهانه نذری به آنها یاری می کردند.
زیبایی این سنت باعث شد که با استقبال مردم در طول دوران مختلف به تدریج در ایام غیر ماه رمضان نیز مورد توجه قرار گیرد اما همچنان در ماه رمضان بیشتر از هر زمان دیگری این رسم به جا آورده می گردد.
غذاهای مخصوص این ماه
غذاهای محلی ماه رمضان که مردم لرستان طبق رسم کاسم سا نذر می دهند عبارتند از:
چزنک (معادل لکی: چُرَک و رین)، یکی از غذاهای سنتی لرستان است که معمولا در ماه رمضان سر سفره افطار به چشم می خورد؛ این خوراکی یک نوع فطیر نازک و روغنی است.
سغدو نیز یکی از غذاهای این ماه است که برنج مخصوصی را با آلو مخلوط و در درون شکمبه گوسفند می پزند.
سوپ کشکینه : کشکینه خشک را زنان روستا از ماه ها قبل در فصل های بهار و تابستان با گندم نیمه آرد شده و دوغ درست می نمایند و به شکل دایره درمی آورند و سپس آن را جلوی آفتاب می گذارند تا خشک گردد و به همراه ادویه جات، پیاز و روغن در آب جوش حل نموده و به عنوان یک سوپ سبک و مقوی استفاده می نمایند.
آبگوشت، شومی کوو (شامی کوکو)، نان برساق و سمنو هم از دیگر اجزای سفره سحر و افطار لرها هستند که به سفره های محلی رونق می دهند.
همچنین شیرینی برساق که از شیرینی های ویژه تاریخ لرستان است یکی دیگر از خوراکی های سفره های ماه رمضان است و از آرد، شیر، شکر و بعضی افزودنی ها از گیاهان بومی و طبیعی درست می گردد. غذاهایی مانند سغدو و پشکه که نوعی آش است را نیز در زمان افطار بر سفره خود می گذارند.
به طورمعمول در ایام رمضان حلیم حروش، شیربرنج، آش ماش و شله غذاهای بیشتر مردم لرستان بوده که در سحرهای تابستانی به طور حتم او ماس (آب و ماست) و چایی و نان شیرینی گرده را در کنار وعده سحری خود می خورده اند.
در روز بیست و یکم ماه مبارک نیز مردم در مساجد جمع شده و در غم از دست دادن اولین مولای شیعیان به سوگ می نشینند؛ مبلغان دینی که در این ایام به نقاط مختلف استان اعزام می شوند، در خانه یکی از مردم و اهالی منطقه سکنی می گزینند و تا انتها ماه مبارک می بایستی در همان منزل ساکن باشند.
پختن حلوا در شب بیست و یکم ماه رمضان از جمله سنت های دیرینه مردم لرستان است. حلوا به معنای عزاداری در شب قدر و به عنوان شیرینی در عید فطر پخته می گردد.
مردم لرستان اعتقاد دارند این حلوا مقدس و خوش یمن است و به همین دلیل اولین صبحانه ماه شوال را در روز عید فطر، با این حلوا کامل می نمایند.
منبع: همشهری آنلاین