طلسم 17 ساله افتتاح مجتمع سیمان سمنگان خراسان شمالی ، تغییر کاربری هم نتوانست جلوی هدررفت بیت المال را بگیرد - وبلاگ عینکی باهوش

به گزارش وبلاگ عینکی باهوش، عملیات اجرایی بزرگترین مجتمع سیمان کشور از سال 82 در شهرستان مانه و سملقان خراسان شمالی شروع شد؛ طرحی که همچنان در حد همان خبر باقی ماند.

گروه دانشگاه وبلاگ عینکی باهوش، حسین اکبری؛ عملیات اجرایی بزرگترین مجتمع سیمان کشور در شهرستان مانه و سملقان در شمال خراسان شمالی شروع شد؛ این خبر را رسانه ها در عید غدیر سال 82، یعنی حدود 17 سال پیش منتشر کردند.

این پروژه بنا بود روزانه 10 هزار تن سیمان فراوری کند. همچنین اشتغال 750 نفر در کارخانه و هزاران نفر به صورت غیر مستقیم از پیش بینی های مسئولان آن موقع به شمار می آمد. بنا بود طی 3 سال ، فاز اول پروژه با فراوری 5 هزار تن سیمان در روز به بهره برداری برسد.

اما در این گزارش سعی خواهیم کرد رویداد هایی که در این 17 سال صورت گرفته را آنالیز کنیم تا ببینیم این پروژه از چه نقطه ای شروع و به کجا رسیده است.

پس از شروع کلنگ زنی پروژه سیمان سمنگان در سال 82، اسماعیل گرامی مقدم، نماینده وقت بجنورد در مجلس در مهر ماه 84 نخستین واکنش به این پروژه را اعلام نمود. وی در این خصوص گفت: سوابق افرادی که مجوز این گونه کارخانه ها را گرفته اند نشان می دهد که در هیچ جای کشور نتوانسته اند پس از دریافت مجوز از وزارت صنایع آن را به مرحله اجرا و عملیاتی شدن درآورند بلکه اقدام به خرید و فروش و واگذاری آن نموده اند.

گرامی مقدم با انتقاد از این که هیچ گامی جهت عملیاتی شدن کارخانه سیمان سمنگان برداشته نشده است، گفت: با وجود این که هیچ امیدی به گشایش و راه اندازی این کارخانه ندارم، اما آمادگی خود را به سمت حمایت، پیگیری و حل مسائل و مدیرانی که در جهت عملیاتی کردن آن هستند، اعلام می کنم.

ناصر فخر موحدی، مدیرکل وقت صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در سال 87 نیز در مورد این پروژه گفت: این طرح با ظرفیت 10 هزار تن در روز در دست اجراست که مرحله نخست آن با فراوری 3500 تن در روز با 20 درصد پیشرفت فیزیکی در دست اجراست.

وی اضافه نمود: برای اجرای این طرح 29 میلیون دلار اعتبار ارزی مورد احتیاج تامین شده، که این طرح با 90 درصد سرمایه گذاری آستان قدس رضوی اجرا می گردد.

پای چین هم به پروژه باز شد

به این ترتیب پروژه ای که بنا بود طی 3 سال افتتاح گردد، پس از گذشت 5 سال فقط 20 درصد آن تکمیل شده بود؛ فرایند بسیار کند و اصطلاحا لاک پستی طی می شد؛ دولت ها و مدیران تغییر می کردند و این فرایند کند تر پیش می رفت. در این میان پای چینی ها نیز به پروژه باز شد.

در شهریور ماه 87 بود که سید احمد علوی، قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی در مورد این پروژه اخبار تازه تری به رسانه ها اعلام نمود.

علوی در ملاقات با چند سرمایه گذار اهل چین اعلام کرد: آستان قدس رضوی در حال مطالعه احداث بزرگترین کارخانه فراوری سیمان کشور در منطقه سمنگان بجنورد است که برای ورود و نصب برخی ماشین آلات و قطعات، به مشارکت کشور های صاحب تکنولوژی سیمان احتیاج دارد.

وی تاکید نمود: شریک خارجی با مطالعه، آنالیز و بازدید های فنی کارشناسان آستان قدس رضوی انتخاب شده و از بهترین تکنولوژی و ماشین آلات در سیمان سمنگان بجنورد استفاده خواهد شد.

علوی اضافه نمود: از آنجا که تمامی محصولات فراوریی آستان قدس رضوی دارای کیفیت ممتاز است، در فراوری سیمان نیز دنبال بهترین ها هستیم.

وی تفاهم به عمل آمده و تنظیم قرارداد آستان قدس رضوی با این شرکت چینی را الگویی برای سایر شرکت های خارجی دانست که قصد دارند در ایران سرمایه گذاری نمایند.

قائم مقام وقت آستان قدس رضوی ابراز امیدواری کرد: با اجرای موفقیت آمیز پروژه سیمان سمنگان توسط طرف چینی، طرح های مشارکتی دیگری نیز در آینده با این شرکت به اجرا در می آید.

هزینه هایی که می شد، اما نتیجه نداشت!

در سال 94 یعنی حدود 12 سال پس از کلنگ زنی پروژه سیمان سمنگان، رسانه ها از هزینه 54 میلیارد تومانی در آن محل اطلاع داده بودند. در مورد این هزینه موسی الرضا ثروتی، نماینده وقت بجنورد در مجلس اظهار کرد: برای کارخانه سیمان سمنگان حدود 24 میلیون یورو توسط بانک صنعت و معدن و 400 میلیارد ریال از سوی بانک ملی مصوب شده که از محل تسهیلات صندوق توسعه ملی پرداخت می گردد.

موسی الرضا ثروتی اظهار کرد: شش ماه است که به طور مداوم پیگیر این طرح هستیم و صندوق توسعه ملی موافقت نموده تا ارز کارخانه سیمان سمنگان را پرداخت کند.

نماینده وقت مردم بجنورد در مجلس ادامه داد: در حال حاضر نیز قرار است که مسئولان بانک های ملی و صنعت و معدن فرمی را امضا نمایند که به محض امضای این فرم، تسهیلات کامل آن پرداخت خواهد شد.

وی همچنین از آماده شدن وام 400 میلیارد ریالی اطلاع داد و اضافه نمود: متاسفانه ایجاد تعامل بین بانک ها مشکل است و 9 سال است که ما این مشکل کارخانه سیمان سمنگان را در مجلس طرح می کنیم و امیدوارم که این مشکل هرچه سریعتر رفع گردد.

یحیی نیکدل، مدیرکل وقت صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی نیز گفته: ارائه تسهیلات برای تکمیل طرح سیمان سمنگان بر عهده بانک های صنعت و معدن و ملی بوده است.

یحیی نیکدل با تشریح آخرین شرایط کارخانه سیمان سمنگان اضافه نمود: صندوق توسعه ملی درخواست نموده تا بانک ملی به عنوان بانک عامل پروژه، صادراتی بودن محصول این طرح را تایید کند تا از محل منابع صندوق توسعه ملی در امسال، تسهیلات ارزی آن تخصیص یابد.

وی توضیح داد: به محض ارائه این تاییدیه، مشکل تسهیلات این طرح رفع شده و خرید ماشین آلات مورد احتیاج برای تکمیل کارخانه سیمان سمنگان، شروع خواهد شد، ولی فعلا پروژه رها شده است.

صندوق توسعه ملی هم مخالف شد

اما سال 95 بود که رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی رسما از مخالفت صندوق توسعه ملی برای ارائه تسهیلات به این طرح اطلاع داد. حسینی در این خصوص گفت: چهارم اردیبهشت امسال صندوق توسعه ملی مخالفت رسمی خود را با تسهیلات این طرح، به بانک صنعت و معدن و سپس به وزارت خانه ابلاغ کرد. نامه نگاری های بسیاری برای این طرح صورت گرفته، ولی تا به امروز به نتیجه قطعی نرسیده است.

هر روز که از زمان اجرای پروژه می گذشت، امید ها از اتمام طرح کمرنگ تر می شد؛ مسئولان از پیگیری شروع دوباره طرح سخن می گفتند، اما هیچ نتیجه ای به بار نمی آمد.

از سیمان خبری نیست؛ گیاهان دارویی فرآوری می کنیم!

در سال 97 پروژه رسما تعطیل شد. پس از گذشت 15 سال و هزینه میلیاردی در محل، سید هادی حسینی، رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی درخصوص آخرین شرایط سیمان سمنگان گفت: جواز تاسیس طرح سیمان سمنگان، در سال 80 صادر و اجرای آن از سال 86 شروع شد، اما از سال 92 تا به امروز متوقف بوده است.

وی مشکل اصلی توقف طرح را پرداخت نشدن تسهیلات بیان کرد و اضافه نمود: با توجه به شرایط فعلی فراوری سیمان در کشور و تامین نشدن منابع مالی طرح سیمان سمنگان، ادامه اجرای آن فاقد توجیه مالی است و به همین دلیل آستان قدس رضوی، برای سرمایه گذاری در زمینه فرآوری گیاهان دارویی اعلام آمادگی نموده است.

حسینی گفت: این طرح 36 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و برای رسیدن به این مرحله در آن مقطع زمانی، 500 میلیارد ریال هزینه شده است.

رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی اظهار داشت: آستان قدس رضوی برای تکمیل اجرای سیمان سمنگان احتیاجمند 24.8 میلیون یورو تسهیلات ارزی و 400 میلیارد ریال تسهیلات ریالی بود که باید به صورت سندیکایی پرداخت می شد.

وی اضافه نمود: اکنون آستان قدس اعلام نموده که جهت سرمایه گذاری را تغییر داده و فرآوری گیاهان دارویی را جایگزین فراوری سیمان می نماید.

حسینی، ظرفیت و قابلیت استان خراسان شمالی برای سرمایه گذاری در زمینه گیاهان دارویی را بسیار مناسب دانست و گفت: طرح اولیه فرآوری گیاهان دارویی آماده شده و در چند ماه آینده مجوز های لازم در این خصوص صادر می گردد.

رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی گفت: ما نیز از اقدام آستان قدس رضوی برای فرآوری گیاهان دارویی استقبال می کنیم، زیرا در این شرایط، اجرای کارخانه سیمان توجیه مالی ندارد.

در آذرماه سال گذشته بود که عبدالله یوسفی، مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان شمالی پیرامون پروژه سیمان سمنگان که حالا با تغییر کاربری به حوزه جهاد کشاورزی مربوط می شد، گفت: شروع به کار ساخت سایت فرآوری گیاهان دارویی سیمان سمنگان منتظر ورود رسمی و جذب شرکت آستان قدس رضوی است.

وی اضافه نمود: قرار بر این شد تا این شرکت، در این پروژه تغییر کاربری ایجاد کند و در این محل پروژه سایت فرآوری گیاهان دارویی اجرایی گردد.

یوسفی با بیان اینکه از این موضوع حدود 10 ماه می گذرد، ادامه داد: شرکت آستان قدس رضوی مطالعات لازم را در مورد اجرای طرح سایت فرآوری گیاهان دارویی در این محل انجام داده، اما اقدامی برای اخذ مجوز و تغییر کاربری از سوی شرکت مذکور صورت نگرفته است.

به این ترتیب می توانیم تقریبا هیچ را نتیجه این پروژه بدانیم. پروژه ای که هزینه های زیادی را در پی داشت، اما تا به امروز ثمری نداشته است.

هرچند عدم مدیریت در این ماجرا کاملا مشهود است؛ اما آیا نباید مدیران پاسخی برای مردم و دستگاه های قضایی و امنیتی برای این هدر رفت بیت المال بدهند؟ پروژه ای که میلیارد ها تومان فقط برای مطالعات آن هزینه می گردد، چطور پس از یک یا دو دهه از اجرای آن بدون صرفه مالی شناخته شده و نیمه کاره رها می گردد؟

به نظر می رسد ورود دستگاه قضایی به پروژه هایی از این دست که مستقیما بیت المال در آن حیف شده، می تواند در دستور کار قوه قضاییه قرار بگیرد.